Kiến trúc Gothic và Romanesque là hai phong cách kiến trúc quan trọng trong lịch sử kiến trúc châu Âu. Mỗi phong cách có những đặc điểm riêng biệt và ảnh hưởng sâu sắc đến nghệ thuật kiến trúc. Trong bài viết này, chúng ta sẽ so sánh sự khác nhau giữa kiến trúc Gothic và Romanesque và điểm đặc trưng của mỗi phong cách.
Tổng quan về kiến trúc Gothic
Kiến trúc Gothic là gì?
Kiến trúc Gothic có từ giữa thế kỷ 12, được sử dụng chủ yếu trong các nhà thờ Công giáo La Mã. Kiến trúc này tiếp nối sau kiến trúc Roman khi việc tạo ra mái vòm nhọn đã làm thay đổi toàn bộ kiến trúc của các nhà thờ, tu viện lúc bấy giờ.
Đặc trưng kiến trúc Gothic
Phong cách kiến trúc Gothic có những đặc điểm chung như:
- Các cột và trụ cao, mảnh mai và được thiết kế để mang lại cảm giác nhẹ nhàng và thanh thoát.
- Các cửa sổ lớn và cao, được chia thành nhiều phần nhỏ bằng các đường chia ngang và dọc.
- Trần cao và những cửa sổ lớn mang lại ánh sáng tự nhiên cho không gian bên trong.
- Sử dụng các hình khối học, như hình tam giác, hình vuông và hình chữ nhật, để tạo nên các cấu trúc kiến trúc phức tạp.
- Sự tập trung vào chi tiết và trang trí phức tạp, bao gồm các hình khắc, họa tiết và cung điện.
Tổng quan về kiến trúc Roman
Kiến trúc Romanesque là gì?
Kiến trúc Roman xuất hiện từ thế kỷ 9 đến thế kỷ 12 và chịu ảnh hưởng của hai phong cách La Mã và Byzantine. Các thiết kế theo phong cách này có phần thô sơ và đơn giản nhưng vẫn nổi bật với thiết kế mái vòm cong kết hợp với những cột trụ lớn độc đáo.
Đặc trưng phong cách Roman
Phong cách kiến trúc Romanesque có những đặc điểm chung như:
- Các cột và trụ dày và mạnh mẽ, thường được làm bằng đá hoặc gạch.
- Các cửa sổ nhỏ và thường không có nhiều chi tiết trang trí.
- Trần thấp và không có nhiều ánh sáng tự nhiên.
- Sử dụng các hình khối đơn giản, như hình vuông và hình chữ nhật, để tạo nên các cấu trúc kiến trúc cơ bản.
- Tập trung vào sự đơn giản và mạnh mẽ, với ít trang trí hơn so với kiến trúc Gothic.
Sự khác biệt giữa kiến trúc Gothic và Roman
So sánh tổng thể giữa kiến trúc Gothic và Romanesque, chúng ta có thể thấy những điểm khác biệt sau:
- Kiến trúc Gothic có nguồn gốc từ giữa thế kỷ 12. Kiến trúc Roman ra đời từ thế kỷ thứ 9 đến thế kỷ thứ 12.
- Kiến trúc Gothic có mái vòm nhọn trong khi kiến trúc Romanesque có mái vòm tròn.
- Kiến trúc Gothic có cấu trúc khung xương mảnh mai. Các tòa nhà theo phong cách Roman có cấu trúc đóng khung nặng nề.
- Các tòa nhà theo phong cách Gothic có cửa sổ lớn và nhiều kính màu nên tận dụng được ánh sáng tự nhiên, thoáng mát. Ngược lại, kiến trúc Romanesque có cửa sổ nhỏ dẫn đến nội thất tối màu.
Một số công trình kiến trúc Gothic tiêu biểu
Nhà thờ Chartres (Pháp)
Nhà thờ Chartres là di sản thế giới ở Pháp, nằm ở tỉnh Eure-et-Loirr, cách thủ đô Paris khoảng 80 km về phía Tây Nam. Công trình là nhà thờ còn nguyên vẹn nhất trong hàng loạt nhà thờ quan trọng ở Pháp. Ngoài phong cách kiến trúc Gothic đặc trưng, nhà thờ còn sở hữu bức tượng Đức Mẹ Đồng Trinh nổi tiếng, là kiệt tác thế giới.
Nhà thờ Salisbury (Anh)
Nhà thờ Salisbury rất tráng lệ với thiết kế mái chóp được công nhận là cao nhất nước Anh, nơi đây còn sở hữu một chiếc đồng hồ lâu đời nhất thế giới. Đây là ví dụ điển hình về kiến trúc Gothic thời kỳ đầu của Anh với lối xây dựng độc đáo tạo nên ấn tượng khó quên.
Tu viện Westminster (Anh)
Tu viện Westminster là một nhà thờ kiểu Gothic nổi tiếng ở London. Đây là nơi tổ chức lễ đăng quang của các vị vua và nữ hoàng Anh, đồng thời cũng là nơi chôn cất nhiều người trong Hoàng gia Anh và nhiều nhân vật nổi tiếng khác trong Lịch sử nước Anh.
Nhà thờ lớn Hà Nội
Được xây dựng vào năm 1888 theo lối kiến trúc Gothic, Nhà thờ lớn Hà Nội là nhà thờ cổ nhất và lớn nhất ở Hà Nội. Đây là một nhà thờ độc đáo, mang một số cảm hứng Paris trong kiến trúc của nó. Có hai tháp chuông, bên trong tráng lệ với cửa sổ kính màu tuyệt đẹp được vận chuyển từ Pháp và hình ảnh Thánh Joseph ở giữa.
Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn
Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn có kiến trúc độc đáo, đẹp mắt và là một trong những nhà thờ nổi tiếng nhất Việt Nam. Với lối xây dựng theo phong cách Gothic ấn tượng, từng viên gạch được nhập khẩu từ Marseilles, Pháp đã mang lại vẻ cổ kính bên ngoài và sự tĩnh lặng bên trong cho nhà thờ.
Một số công trình kiến trúc Roman nổi tiếng thế giới
Quần thể tôn giáo Pisa (Ý)
Quần thể tôn giáo Pisa của Ý gồm 3 công trình: Nhà thờ Pisa, nhà rửa tội The Baptistery và tháp chuông The Campanile. Hình khối quần thể hài hoà, bên ngoài được làm bằng đá vân thạch trắng và hồng xen kẽ, được trang trí bằng bằng các cuốn nửa tròn mỗi tầng.
Tháp Luân Đôn (Anh)
Tháp Luân Đôn ở Anh còn được gọi là Tháp Trắng. Công trình lấy cảm hứng từ kiến trúc Roman, được xây dựng như một nhà nguyện vào năm 1080.
Nhà thờ Aachen (Đức)
Nhà thờ Aachen hay Nhà thờ Hoàng đế Đức là một trong những nhà thờ theo phong cách Roman được xây dựng bởi Charlemagne vĩ đại. Đây là một nhà thờ Công giáo Roma nằm ở miền Tây nước Đức và được xem là một trong những nhà thờ lâu đời nhất châu Âu.
Nhà thờ Monreale
Nhà thờ Monreale được xây dựng vào năm 1172 bởi hầu hết các kiến trúc sư người Norman. Nơi đây vốn nổi tiếng với các bức tranh khảm Byzantine.
Cầu Pont du Gard
Nhắc đến những công trình kiến trúc Roman đẹp, người ta không thể bỏ qua cây cầu Pont du Gard bắc qua sông Gardon ở miền Nam nước Pháp. Cây cầu đá 3 tầng này đã tồn tại 2000 năm, là biểu tượng đẹp của kiến trúc Roman thu hút nhiều du khách tới tham quan.
Trên đây là một số thông tin về sự khác nhau giữa kiến trúc Gothic và Romanesque. Mỗi phong cách có những đặc điểm riêng biệt và đóng góp quan trọng vào lịch sử kiến trúc châu Âu. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về hai phong cách kiến trúc này.
